Keçiboynuzu Her Derde deva
Cumhuriyet Gazetesi
12 Şubat 2008
Tarım Hayvancılık Gıda Eki - Gürsu KUNT
ANTALYA - Ülkemizde sadece gıda sektöründe kullanılıp, öğütülerek tozu ve pekmezi elde edilen keçiboynuzu, yurt dışında tekstil, kağıt ve petrol sanayinde de kullanılıyor. Keçiboynuzu, yeryüzünün bilinen en eski meyvelerinden biri olmasına rağmen bugün ne yazık ki ülkemizde fazlaca kullanılmıyor. Bilinirliği ve tüketimi az olan meyve, aslında bir enerji deposu. Aynı zamanda, kansızlığa iyi geldiği, kemik gelişimini desteklediği, öksürük ve nefes darlığı gibi sağlık sorunlarında da kullanıldığı bilinmekte. Kullanım alanı kısıtlı olduğu için hala doğal ortamlarda yetişen, henüz bahçelerde üretimine başlanmayan keçiboynuzu, ülkemizde harnup yada boynuz gibi isimlerle de tanınıyor. Avrupa'da ise Yahya Peygamber'in çöllerde keçiboynuzu yiyerek yaşamını sürdürdüğü iddiası nedeniyle "Yahya Peygamber'in Ekmeği" anlamına gelen İngilizce ve Almanca isimlerle biliniyor.
Akdeniz iklimi özelliği taşıyan keçiboynuzu meyvesinin içinde, her birinin ağırlığı birbirine neredeyse eşit 10-15 kadar çekirdek bulunuyor. Çekirdekleri sabit ağırlıkta olan ve eski dönemlerde ağırlık ölçmede kullanılan keçiboynuzu, bugün pırlanta ağırlık ölçümü olan karat kelimesinin de kökenini oluşturuyor. Karat'ın kökenini, Yunanca keration (keçiboynuzu çekirdeği) çekirdeğinden geliyor.
Türkiye'de keçiboynuzu üretiminin en yaygın olduğu kentlerden biri olan Antalya'da, keçiboynuzu işleyen birkaç tane de firma bulunuyor. Bunlardan en geniş çaplı üretim yapan Keboy, 20 yıldan bu yana kentte hizmet veriyor. Keçiboynuzu unu ya da kahvesi olarak adlandırılan, öğütülmüş keçiboynuzu tozunun yanında, keçiboynuzu pekmezi de imal eden Keboy, sadece iç pazarda çalışıyor.
Yıllık 100 ton keçiboynuzu kahvesi üretimi yaptıklarını söyleyen Keboy'un sahibi Emre Küçükçalgaz, ürünün keçiboynuzunu kırarak çekirdeklerinden ayırıp, öğütülmesiyle elde edildiğini söyledi. Keçiboynuzu unu yada kahvesi olarak adlandırılan ürünün, kakaonun kullanıldığı her yerde kullanılabileceğine dikkat çeken Küçükçalgaz, "Bu ürün kek, pasta, bisküvi yapımında yada soğuk ve sıcak içeceklerde kullanılabilir. Yağ oranının düşük olması, kakaodaki gibi alerjiye neden olan etkili maddeleri içermemesi nedeniyle de tercih ediliyor" diye konuştu.
Küçükçalgaz, keçiboynuzu kahvesinin daha çok bisküvi ve pasta sanayinde kullanıldığını, ancak evlerde de kullanımının giderek yaygınlaştığını söyledi. Bunun için 100'er gramlık küçük poşetlerde satışa sunulduğunu ifade eden Küçükçalgaz, keçiboynuzundan pekmez de ürettiklerini anlattı. Çekirdeğinden ayrılan keçiboynuzunun 1 gece suda bekletildiğini, suyun vakumlanarak, bir dizi işlemden geçirildikten sonra pekmeze dönüştürüldüğünü söyleyen Küçükçalgaz, "Bu ürünün tüketimi de giderek artıyor. Normal üzüm pekmezi gibi kullanmak mümkün. İçerisindeki zengin vitamin ve minareler nedeniyle tercih ediliyor. Aynı miktardaki süte oranla 3 kat fazla kalsiyum içerdiği için çocukların kemik gelişiminde de önem taşır. Ayrıca pek çok kadının sorunu olan kemik erimesine karşı da etkili olduğu biliniyor. Bunun yanı sıra, kan yapıcı özelliği var. Öksürük ve nefes darlığına da iyi gelir" dedi. Küçükçalgaz, Keboy'un 20 yıl önce kurulduğunu ve zamanla üretim yelpazesini genişleterek, keçiboynuzu dışında dut ve andız pekmezi de ürettiklerini ifade etti.
Isıya karşı duyarlı olan ve daha çok Akdeniz havzasında üretilen keçiboynuzu, ilk meyvesini 5-10 yaşında vermeye başlıyor. Her yıl meyve miktarını ve kalitesini de artırıyor. 50 yıl için de 15 metrelik yüksekliğe ulaşabiliyor. Doğal şeker içeriği oldukça yüksek olan keçiboynuzu iyi bir de enerji deposu. Yararlı bitkiler içinde ayrı bir yeri bulunan keçiboynuzu, sindirim sistemi bozukluklarında, gastrit, karaciğer sorunlarında, diş eti hastalıklarında kullanılıyor, kolestrol düşürücü olarak biliniyor. Çocukların kemik gelişimini destekliyor, öksürük ve nefes darlığı gibi rahatsızlıklarda da kullanılıyor.
Keçiboynuzu, ülkemizde olmasa bile yurt dışında gıda sektörünün yanı sıra, tekstil, kağıt ve petrol endüstrisinde de kullanılıyor. Keçiboynuzu zamkı, tekstil sektöründe özellikle pamuklu dokumalarda tercih ediliyor. Yine bu zamk, kağıt endüstrisinde de kullanılıyor. Petrol endüstrisinde ise sondaj operasyonlarında keçiboynuzu zamkı tercih ediliyor. Ayrıca, matbaa, kozmetik sanayi, mobilya ve dericilikte de kullanılan keçiboynuzunun ülkemizde değerlendirildiği tek alan şimdilik gıda sektörü.
İspanya, İtalya, Fas gibi Akdeniz ülkelerinin yanı sıra Meksika, ABD, Avusturalya ve Güney Afrika'da doğal olarak yetişen keçiboynuzu, en çok İspanya'da üretiliyor. Türkiye bu ülkeler arasında üretim miktarı en alt sıralarda. Ancak iç pazardaki tüketiminin azlığı nedeniyle, üretimin önemli bir bölümü ihraç ediliyor. Ülkemizde kullanım alanlarının darlığı nedeniyle, henüz kültürü alınıp, özel bahçelerde üretimi yapılmayan keçiboynuzu, ağırlıklı olarak doğal ortamlarda yetişiyor. Bu da meyve verim ve kalitesinin istenilen seviyeye ulaşmasını engelliyor.
